تابعیت شرکتهای تجاری توسط مراجع ثبتی اعلام میشه. شناسایی و تعیین تابعیت شرکتهای تجاری به دلایل زیر مهمه:
۱ – تعیین تابعیت شرکت تجاری مشخص میکنه که آیا تشکیل، طرز کار و یا انحلال شرکت، به موجب قانون کشور متبوع شرکت درست بوده یا نه.
۲ – در خیلی از موارد، قانون گذار داخلی امتیازاتی رو برای اتباع یک کشور مقرر می کنه.
۳ – دولت‌ها موظند تا ازشرکتی که تابعیت اونها رو داشته باشه، حمایت دیپلماتیکی کنن.
۴ – از نظر مالیاتی تشخیص شرکتهای ایرانی و خارجی مهمه.
۵ – در اکثر کشورها، شرکتهای خارجی در صورتی میتونن فعالیت اقتصادی کنن که به اونها مجوز مخصوصی داده بشه.
۶ – هر وقت یک شرکت خارجی ثبت بشه، برای اون شرکت خارج کردن ارز شرایط آسون‌تری داره.
با توجه به اهمیت موضوع، مطابق قانون هر شرکتی که در ایران تشکیل بشه و مرکز اصلی اون ایران باشه یک شرکت ایرانیه. بنابراین تابعیت این شرکتها همون اقامتگاهشونه. طبق قانون تجارت، اشخاص حقوقی تابعیت مملکتی رو دارن که اقامتگاه اونها در اون کشوره، بنابراین شرکتی که در ایران تشکیل شده و مرکز اصلیشم ایرانه یک شرکتی ایرانیه، اما شرکتی که در خارج تشکیل شده و مرکزش هم در خارجه، یک شرکت خارجیه.
در خصوص تغییر تابعیت شرکت سهامی در قانون تجارت اومده که: هیچ مجمع عمومی نمیتونه تابعیت شرکت رو تغییر بده. در مورد شرکت با مسئولیت محدود هم گفته شده که شرکا نمیتونن تابعیت شرکت رو عوض کنن مگر به اتفاق آراء.
در حقوق تجارت آیا اینکه اشخاص حقوقی هم مثل اشخاص حقیقی دارای تابعیت میباشند جای فکر داره و هرچند تابعیت اشخاص حقوقی درقوانین و مقررات پذیرفته شده، اما شناسایی تابعیت در برخی از موارد از جمله شرکتهای چند ملیتی دشواره.
شرکتهای چند ملیتی
شرکتهای چند ملیتی از یک شرکت مادر و تعدادی شرکت فرعی وابسته در کشورهای مختلف تشکیل شده و معمولاٌ این نوع شرکتها از قدرت اقتصادی خوبی برخوردارن. مثل آی بی ام، نستله و جنرال الکتریک؛ همچنین شرکتهای بین المللی به شرکتهایی گفته میشه که در قالبهای معین و طبق قوانین مشخص در یک محدودۀ صنعتی و تجاری مشخص، (مثل اروپا) و در تمام کشورهایی که جزء آن محدوده هستن قابل تشکیل بوده و می تونن در اون قلمرو به فعالیت بپردازن. این شرکتها تابع قوانین ملی مشخصی نیستن و معمولاٌ توسط معاهدات بین المللی ایجاد میشن. مثل بانک بین المللی .