به دلیل تشابهی که نام یک شرکت با علامت تجاری اون داره، بعضی از مراجع قضایی اسم یک شرکت رو به علت تشابه با علامت تجاری شرکت دیگه باطل میکنن. چون این موضوع خیلی اهمیت داره، چند مورد از آرایی که دربارۀ اون صادر شده، در زیر برای درک بهتر موضوع آورده شده.
رأی نخست: منع خوانده از تولید و استفاده از علامت تجارتی مشابه با علامت خواهان
خواهان: شرکت سوهان خودکار قم …….. خواندگان: شرکت آرین سوهان
رأی دادگاه: خواهان ابتدا در تاریخ ۲۹/۶/۱۳۶۵ و بعد در تاریخ ۲۹/۶/۱۳۸۵ علامت سوهان خودکار را برای کالاهای سوهان یزدی در طبقۀ ۳۰ و سپس در طبقات ۳۰ و ۳۵ و ۳۹ طی شمارۀ …….. و در تاریخ ۱۶/۱۰/۱۳۸۵ شرکتی تحت نام سوهان خودکار طی شمارۀ ۶۲۵۵ به ثبت رسانیده و از بدو امر با استعمال مستمر آن موفق به کسب شهرت فراوانی شدهاند. اینکه خوانده با بیتوجهی به قوانین و مقررات حاکم بر موضوع، از شهرت موکل سوء استفاده نموده، و شرکتی تحت عنوان آرین سوهان خودکار قم با مسئولیت محدود و تحت شمارۀ ………. به تاریخ ۱۸/۴/۱۳۸۶ جهت تولید سوهان به ثبت رسانده است، که شبهات زیادی با اسم و علامت تجاری موکلین دارد. بنا به مراتب، تقاضای صدور رأی به شرح خواسته را نموده است.در جلسۀ دادرسی ثبت مؤخر، شرکت خوانده نام تجاری خواهان را خلاف قانون اعلام و اضافه نموده است، که این امر نشان از سوء نیت خوانده دار. دادگاه با توجه به محتویات پرونده و مستندات ابرازی، و نظر به ثبت مقدم شرکت خواهان طی شمارۀ ۶۲۵۵ مورخ ۱۶/۱۰/۱۳۸۵ با موضوع تولید سوهان، گز، حلوا شکری، آبنبات و پولکی و نیز ثبت علامت سوهان خودکار طی شمارههای ۶۱۸۱۹ مورخ ۲۹/۶/۱۳۶۵ و ۱۴۲۰۵۰ مورخ ۱۹/۴/۱۳۸۶ به نام آقای ………. و انتقال دو سهم از علامت مشاع از علامت موضوع تصدیق ثبتی ۶۱۸۲۹ به آقایان ………. طی سند صلح ۳۲۴۷ و ۴۸۲۷ مورخ ۱۸/۴/۱۳۸۶ و نظر به اینکه ثبت مؤخر شرکت خوانده با نام و علامت تجاری خواهان، با تغییر جزئی علاوه بر تضییع حقوق مقدم و مکتسبۀ خواهان نسبت به اسم و علامت تجاری سوهان خودکار باعث اشتباه و گمراهی مصرف کنندگان از محصولات و خدمات هر یک از شرکتها خواهد شد، مضافاٌ اینکه مادۀ ۱۰ مکرر کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی که راجع به ممنوعیت رقابت نامشروع است، و نظر به اینکه به موجب ۳ مادۀ مذکور هر نوع عملی که به نحوی از انحاء با مؤسسه، یا محصولات و یا فعالیت صنعتی یا تجاری رقیب بنماید، مخصوصاٌ ممنوع است؛ و با توجه به اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۳۷ به کنوانسیون پاریس ملحق شده و مقررات آن توجیهاٌ به مادۀ ۹ قانون مدنی در حکم قانون داخلی و لازم الرعایه است و در خصوص مورد مذکور حاکم است، و همانصور که اشاره شد هر نوع عملی کع باعث اشتباه مصرف کنندگان گردد ممنوع گردیده و در ما نحن فیه به نظر میرسد خوانده با ثبت مؤخر شرکتی شبیه شرکت خواهان و با موضوع مشترک که همان تولید سوهان و … میباشد در صدد رقابت نامشروع با خواهان است که مخالف مادۀ ۱۰ مکرر کنوانسیون پاریس و نیز ق سمت اخیر مادۀ ۴۷ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری است، و از طرفی ثبت مقدم اسم سوهان خودکار به عنوان علامت تجاری به نام خواهانها موجد حق استفاده انحصاری از آن مطابق مادۀ ۳۱ قانون اخیرالذکر است و استفادۀ خوانده از عین علامت خواهانها جهت تولید و توزیع کالاهای خود، معارض حقوق مقدم و مکتسب خواهان از این جهت هم میباشد، و نظر به اینکه گزارش کارشناس منتخب که کصون از ایراد و اعتراض خوانده باقی مانده است و با اوضاع و احوال معلوم و مسلم قضیه، مغایرتی ندارد و قابل متابعت میباشد دلالت بر استفادۀ غیر مجاز خوانده از علامت مقدم الثبت خواهانها دارد، و خسارت واردۀ ناشی از علامت خواهان را مبلغ ۷۰ میلیون ریال اعلام نموده، بنابراین دعوی خواهان من حیث المجموع وارد و ثابت تشخیص مستنداٌ به موارد مذکور و مواد ۱ و ۲ قانون مسئولیت مدنی و مادۀ ۳۳۱ قانون مدنی و مواد ۵۱۵ و ۵۱۹ از قانون آیین دادرسی مدنی و وحدت ملاک مادۀ ۳۲ و ۴۰ و ۴۲ قانون ثبت اختراعات و طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، حکم به ابطال و تغییر نام شرکت خوانده، و منع استفادۀ وی از علامت تجاری سوهان خودکار جهت تولید و توزیع کالاهای و پرداخت مبلغ ۷۰ میلیون ریال خسارت ناشی از استفادۀ غیر مجاز از علامت تجاری سوهان خودکار و پرداخت خسارت دادرسی از جمله هزینۀ دادرسی و حق الوکاله طبق تعرفۀ و مبلغ ………. ریال بابت حق الزحمۀ کارشناسی به نفع خواهانها صادر و اعلام میگردد رأی صادره غیابی و ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل واخواهی در این دادگاه و پس از انقضای مدت واخواهی ظرف مدت مشابه قابل تجدید نظر در محاکم تجدید نظر تهران است.
توضیح: همونطور که در رأی دادگاه میشه دید، نام شرکت به موجب شباهتش با علامت تجاری باطل شده، درحالیکه علامت تجاری با اسم شرکت فرق میکنه، و اینکه برای باطل کردن اسم یک شرکت، از مقررات و قوانینی که به علامت تجاری مربوط میشن، استفاده بشه، کار موجه و درستی به نظر نمیاد.
برای ابطال اسم یک شرکت میشه از اصول کلی مثل: رقابت مکارانه و یا سوءاستفادۀ تجاری در صورت بروز خسارت استفاده کرد، ولی اینکه مراجع قضایی، در مسائل مربوط به نام شرکت چون قوانینی برای نام شرکت وجود نداره، برای صدور حکم به قوانینی که مربوط به علامت تجارین استناد کنن؛ جای اصلاح و تأمل داره.
رأی دوم: رأی دادگاه تجدیدنظر در خصوص مؤسسۀ فرهنگی هنری سنجش تکمیلی
تجدید نظر خوانده: ۱٫ آقای ……….؛ ۲٫ مؤسسه فرهنگی هنری سنجش تکمیلی؛ ۳٫ انتشارات سنجش با وکالت آقای ……….؛ ۴٫ ادارۀ کل مالکیت صنعتی؛ ۵٫ ادارۀ کل ثبت شرکتها و مؤسسات غیر تجاری
تجدید نظر خواسته: دادنامۀ شمارۀ ۲۵۹ مورخ ۷/۴/۱۳۸۹ صادره از شعبۀ ۳ دادگاه عمومیتهران
مؤسسۀ فرهنگی هنری سنجش تکمیلی امیرکبیر و مؤسسۀ فرهنگی هنری سنجش تکمیلی و انتشارات سنجش و ادارۀ کل مالکیت صنعتی و ادارۀ کل ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری نسبت به دادنامۀ شمارۀ ………. مورخ ۷/۴/۱۳۸۹ شعبه سوم دادگاه عمومی حقوقی تهران تجدید نظر خواهی کرده است. به موجب دادنامۀ موصوف، ضمن رد دعوی تقابل تقدیمی ۱٫ مؤسسۀ سنجش تکمیلی امیرکبیر ۲٫ آقای ………. دایر به ابطال تصدیقهای ثبتی شمارۀ ………. و ………. و ابطال نام تجدید نظر خوانده ردیف نخست و الزام مالکیت صنعتی به ابطال تصدیقهای ثبتی مذکور و الزام تجدید نظر خواندگان ردیفهای ۱ و ۲ و ۵ به منع استفاده از کلمات اشاره شده بصورت علائم تجاری و نام تجاری اختصاصی و انحصاری، دعوی اصلی تقدیمی تجدید نظر خواندگان ردیف نخست و دوم وارد تشخیص گردیده، حکم به ابطال نام تجدید نظر خواه (مؤسسۀ سنجش تکمیلی امیرکبیر) به شمارۀ ثبت ………. محکومیت آن مؤسسه به پرداخت خسارت دادرسی در حق خواهانهای دعوی اصلی (تجدید نظر خواندگان ردیف نخست و دوم) صادر شده است. اینک با برسی محتویات و مستندات پرونده و مطالعۀ لوایح ابرازی وکلای طرفین، اولاٌ: نام مؤسسۀ تجدید نظر خواه دارای پسوند (امیرکبیر) میباشد و چنانچه با پسوند مذکور مورد استفاده قرار میگیرد به خوبی معرف و مشخص کنندۀ شخصیت آن مؤسسه بوده برای استفاده کنندگان از خدمات نیز، از نامهای دیگر مؤسسات، قابل تشخیص بوده و آنان را در تمیز اشخاص گمراه نمیسازد، و ثانیاٌ، هر چند نام مؤسسۀ فرهنگی هنری سنجش تکمیلی ممکن است با سازمان سنجش و آموزش کشور اشتباه گرفته شود و اصولاٌ ثبت نام مذکور از سوی ادارۀ ثبت شرکتها غیر مسئولانه بوده، لیکن چون نام مذکور از نام مؤسسۀ تجدید نظر خواه متمایز است، مضافاٌ به اینکه مقدم بر آن ثبت شده، موجب قانونی برای ابطال آن وجود ندارد، ثالثاٌ مطابق مفاد بند الف مادۀ ۳۰ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری، علامت تجاری نشان قابل رؤیتی است که برای تمایز کالا یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین علائمی که دارای مفهوم عام باشند نمیتوانند کالاها یا خدمات اشخاص را از یکدیگر متمایز سازند، در نتیجه چنین علائمی مشمول بند الف مادۀ ۳۲ قانون مذکور بوده و قابل ثبت نمیباشند.رابعاٌ کلمات (سنجش) و (سنجش تکمیلی) در امور چاپ کتب آموزشی و دانشگاهی و دورههای تحصیلات تکمیلی دارای مفهوم عام بوده فلذا کلمات عام مذکور به تنهایی و مستقلاٌ به عنوان علامت تجاری قابل ثبت نبوده است. بنا به مراتب مذکور، به تجویز مادۀ ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی، ضمن پذیرش اعتراض تجدید نظر خواه راجع به قسمتهایی از دادنامۀ بدوی متضمن پذیرش دعوی اصلی و ابطال نام تجاری تجدیدنظر خواه و رد دعوی تقابل به خواستههای ایطال تصدیقهای ثبتی ………. و ………. و منع استفاده از علائم تجاری موضوع تصادیق ثبتی مذکور به صورت انحصاری که در مغایرت با موازین قانونی و مستندات پروندۀ صادر شده و نقض قسمتهای یاد شده از دادنامۀ معترض و عنه، با توجه به جهات یاد شده، ادعای خواهان اصلی را غیر وارد دانسته به استناد مادۀ ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی، حکم به بطلان دعوی اصلی به خواستۀ ابطال نام تجاری مؤسسۀ سنجش تکمیلی امیرکبیر صادر و اعلام میگردد. لیکن ادعاهای خواهان متقابل به خواستههای مذکور را مورد پذیرش قرار داده به استناد مادۀ ۴۱ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، حکم به علامت :«سنجش» ثبت شده به شمارۀ ۱۳۴۷۱۲ مورخ ۴/۶/۱۳۸۵ به نام انتشارات سنجش و ابطال علامت «سنجش تکمیلی» ثبت شده به شمارۀ ………. به نام آقای ………. و الزام تجدید نظر خواندگان ردیفهای اول و دوم و پنجم به منع استفاده از دو علامت مذکور صادر و اعلام میگردد و در خصوص اعتراض مؤسسۀ تجدید نظر خواه نسبت به دو قسمت دیگر دادنامۀ بدوی متضمن رد دعوی تقابل به خواستههای ابطال نام تجاری تجدید نظر خواه ردیف اول و الزام تجدید نظر خواندگان ردیفهای اول و دوم و پنجم به منع استفاده از نام تجاری سنجش تکمیلی باتوجه با اینکه ایراد موجه و مدللی نسبت به این دو قسمت از دادنامه وارد نشده و رأی دادگاه بدوی در این دو بخش با توجه به استدلال فوق الاشاره نتیجتاٌ موافق مقررات قانونی صادر شده، فلذا با رد اعتراض، دادنامۀ تجدید نظر خواه در دو قسمت یاد شده تأیید و استوار میگردد.
رأی سوم: رأی دادگاه در خصوص سوء استفاده از نام شرکت ابزار طب پویا
خوانده: ۱٫ سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ــ ادارۀ کل ثبت شرکتها؛ ۲٫ شرکت ابزار طب پویا
خواسته: ابطال ثبت به نام ابزار طب پویا
رأی دادگاه: در خصوص دعوی شرکت ابزار طب پویا با مسئولیت محدود به طرفیت ۱٫ سازمان ثبت اسناد و املاک کشور (ادارۀ کل ثبت شرکتها) ۲٫ شرکت ابزار طب پویا سهامی خاص مبنی بر ابطال ثبت به نام ابزار پویا و الزام خواندۀ ردیف دوم به پرداخت کلیۀ خسارات دادرسی به این خلاصه که خواهان به شرح دادخواست به لحاظ ثبت مقدم شرکت طی شمارۀ ………. و اینکه ثبت مؤخر عین آن از سوی خواندۀ دوم معارض حقوق مقدم وی است درخواست صدور حکم به شرح فوق را نموده است از سوی خواندۀ اول لایحۀ واصل که طی آن به لحاظ اختلاف فعالیت درخواست رد دعوی را نموده است. نمایندۀ دوم خوانده هم اظهار داشت که اطلاعی از ثبت مقدم شرکت خواهان نداشته است. علیهذا دادگاه با توجه به ثبت مقدم شرکت خواهان و اینکه ثبت مؤخر عین کلمات به نام خوانده موجب وقوع اشتباه و گمراهی مصرف کنندگان عادی فاقد اطلاعات مخصوص نسبت به تولیدات و خدمات هر یک از اصحاب دعوی شده و علاوه بر آن معارض حقوق مقدم مکتسبۀ خواهان است و مخالف مادۀ ۴۷ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری و نیز مادۀ ۵۷۸ قانون تجارت میباشد لذا ضمن رد دفاعیات غیر مؤثر خواندگان، دعوی مطروحه را ثابت تشخیص داده مستنداٌ به مواد مذکور و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ از قانون آیین دادرسی مدنی حکم به ابطال نام شرکت خواندۀ دوم و محکومیت وی به پرداخت هزینۀ دادرسی در حق خواهان صادر و اعلام میدارد رأی صادره حضوری و ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی در محاکم تجدید نظر تهران میباشد.
رأی چهارم: رأی دادگاه در خصوص ابطال نام در شرکت ایران پیما
خوانده: شرکت تعاونی مسافربری شماره یک ایران پیما؛ ۲٫ ادارۀ ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری
در خصوص دادخواست شرکت ایران پیما با مسئولیت محدود به طرفیت ۱٫ شرکت تعاونی مسافربری شماره یک ایران پیما؛ ۲٫ ادارۀ ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری به خواسته ابطال صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده مورخ ………. شرکت تعاونی مسافربری شماره یک و ابطال آگهی تغییر نام مربوطه منتشره در روزنامۀ رسمی کشور و همچنین الزام ادارۀ ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری تهران به ثبت و انعکاس مراتب در پروندۀ مربوطه دادگاه پس از بررسی پرونده و استماع اظهارات طرفین و با ارجاع موضوع به کارشناس جهت بررسی که به شمارۀ ………. ثبت لوایح گردیده که مصون از اعتراض باقی مانده به لحاظ استفاده نام تجاری خوانده ردیف اول از نام تجاری خواهان دعوی را وارد تشخیص و به استناد مادۀ ۵۷۸ قانون تجارت و مواد ۲ و ۱۴ و ۲۰ قانون ثبت علائم و اختراعات حکم به ابطال صورتجلسۀ مجمع عمومی فوق العادۀ شرکت خوانده ردیف اول و ابطال آگهی تغییر نام مربوطه منتشر در روزنامۀ رسمی کشور و همچنین الزام خوانده ردیف دوم به ثبت و انعکاس مراتب فوق صادر و اعلام میگردد این رأی حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر در محاکم تجدید نظر استان تهران میباشد.
رأی پنجم: رأی دادگاه در خصوص شرکت کفاف پوشش……
تجدید نظر خوانده: شرکت کناف ایران
خواسته: از دادنامۀ شمارۀ ۰۸۹۲ مورخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۹ شعبۀ ۳ دادگاه عمومی تهران، رأی دادگاه تجدید نظر خواهی شرکت کفاف پوشش شرق به طرفیت شرکت کناف ایران به دادنامۀ شمارۀ ۰۸۲۹، مورخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۹ شعبۀ سوم دادگاه عمومی حقوقی تهران می باشد که به موجب دادنامه حکم به حذف کلمۀ کفاف از عنوان نام شرکت تجدید نظر خواه و محکومیت آن شرکت به پرداخت خسارت دادرسی در حق شرکت تجدید نظر خوانده صادر شده است، اینک با بررسی محتویات و مستندات پرونده و مطالعۀ لوایح ابرازی طرفین نظر به اینکه اولاٌ در این مرحله ایراد موجه ومدللی که مؤثر در نقص و بی اعتباری دادنامه معترض عنه گردد از سوی وکیل تجدید نظر خواه اقامه نشده است، ثانیاٌ با توجه به ثبت مقدم نام تجاری شرکت کناف ایران و نیز ثبت مقدم علامت تجاری کناف به فارسی و انگلیسی از سوی تجدید نظر خوانده، اقدام تجدید نظر خواه در ثبت مؤخر نام تجاری (کفاف پوشش شرق) به لحاظ شباهت گمراه کنندهای که کلمات کناف و کفاف به فارسی و لاتین با یکدیگر دارند و (کلمۀ کفاف) نیز به عنوان بخش اصلی نام تجاری تجدید نظر خواه میباشد و با توجه به حمایت قانون گذار از نام تجاری در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث از مصادیق تجاری مکارانه بوده و قابل حمایت نمیباشد، ثالثاٌ رأی دادگاه بدوی با توجه به مبانی و مستندات و استدلال منعکس در آن موافق مقررات قانونی و با رعایت اصول دادرسی صادر شده، فلذا به تجویز مادۀ ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی ضمن رد اعتراض، دادنامۀ تجدید نظر خواسته تأیید و استوار میگردد. این رأی قطعی است.
همون طور که دیده میشه اسم شرکتهای تجاری و مؤسسههای غیر تجاری، از اون جایی که برای معرفی اونها به کار میره، یک اسم تجاری به معنی خاصه. طبق نظر استاد حقوق مالکیت صنعتی، (دکتر میر حسینی)، اسامی تجاری در حوزۀ حقوق مالکیت صنعتین. یک اسم تجاری باید قدرت تمیزدهندگی داشته باشه و نباید باعث گمراهی بشه، یعنی بشه از اون برای تشخیص یک بنگاه از بنگاه دیگه استفاده کرد. علامت تجاری و اسم تجاری با همدیگه فرق دارن چون اسم تجاری معرفی کنندۀ تولیدکننده و تاجره، ولی علامت تجاری، محصولات یک صاحب علامت رو از بقیۀ محصولات جدا میکنه و از اینکه مصرف کنندهها محصولات رو به اشتباه بخرن و گمراه بشن جلوگیری میکنه. یک علامت تجاری معرفی کنندۀ کیفیت ثابت کالای صاحب علامت هم هست. در مقررات بین المللی مثل کنوانسیون پاریس دربارۀ اسمهای تجاری توضیح داده شده.